Wielkie eksperymenty dla malych ludzi

Dzieci to wielcy eksperymentatorzy. Już od chwili narodzin zbierają doświadczenia i wyciągają wnioski ze swoich organoleptycznych podbojów. Z wiekiem eksperymenty te stają się bardziej wysublimowane i powodują coraz więcej zniszczeń. Do pewnego momentu rodzice są skłonni tolerować praktyczną emanację ciekawości swoich pociech, bywają wręcz dumni z tego, że Jaś wymyślił nowe zastosowanie dla smoczka, a Tosia tak rozkosznie przystawia pieczątki brudnymi łapkami na ścianie. Gdy jednak zniszczenia osiągną już pewien poziom finansowy lub bezpieczeństwo młodego naukowca spadnie poniżej akceptowalnej granicy, tolerancja dla tych poczynań drastycznie spada. To zrozumiałe, niemniej całkowity zakaz przeprowadzania badań ogranicza możliwości poznawcze dziecka, więc może warto rozważyć warunki, w których dziecko mogłoby eksperymentować nie narażając się na konieczność wzywania pogotowia. Przede wszystkim przydałaby się odpowiednia inspiracja: może Newton lub Archimedes. Czemu nie? Wojciech Mikołuszko, autor natchniony zdaje się hołdować takiemu rozmachowi w poznawaniu świata. Swoją najnowszą publikacją zachęca dzieciaki do przenoszenia podręcznikowej wiedzy na poletko codziennych zabaw.

Oto leży przede mną książka w twardej oprawie, dość dużego formatu. Na jej okładce kłębią się postacie, wśród których już na pierwszy rzut oka brodatego golasa w wannie można zidentyfikować jako Archimedesa. Bowiem dziełko ?Wielkie eksperymenty dla małym ludzi? sięga do ważnych odkryć w naszej historii i postaci za nie odpowiedzialnych. A sięga w formie bardzo atrakcyjnej, zachęca bowiem do działania.

Każdy rozdział książki posiada swoją metryczkę informującą kto, gdzie i kiedy dokonał danego odkrycia. Na tym etapie jeszcze nie wiemy co zostało odkryte, bo również tytuł rozdziału nie daje w tym względzie jasności. Autor jednak nie każe czytelnikowi długo czekać na zaspokojenie ciekawości, bo tuż pod metryczką umieszcza dość obszerną notatkę objaśniającą kim był rzeczony naukowiec, a także w jaki sposób i dlaczego przeprowadzał swoje badania. Następnie teoria ustępuje miejsca praktyce, a więc przeniesieniu opisywanych eksperymentów na domowe warunki. Eksperymenty opisywane są w punktach, a dla większej jasności wzbogacone rysunkami. Na koniec każdego doświadczenia, by nie pozostawiać młodego naukowca w niewiedzy, autor umieszcza punkt \”Zrozum swój eksperyment\”. Tu w kilku zdaniach objaśnia znaczenie uzyskanych efektów w odniesieniu do naszej codzienności, do świata poza laboratorium w ogóle.

Książka jest pięknie wydana, co ma duże znaczenie w publikacjach dla młodego czytelnika. Mnogość ilustracji – drażniąca w wielu przypadkach – tu rozłożona jest z głową i pełni w dużej mierze funkcję pomocniczą. Przyjemnym zabiegiem jest odmienna estetyka i kolorystyka stron zawierających informacje z przeszłości – sugerująca pożółkłe kartki – oraz białych, przeznaczonych na współczesne eksperymenty domowe. Wspaniałym pomysłem jest też pozostawienie dwóch stron na opis autorskiego eksperymentu dziecka.

Jeśli ktoś żywi wątpliwość co do rozrywkowej wartości odkryć Einsteina, Newtona czy Darwina, powinien sięgnąć po \”Wielkie eksperymenty dla małych ludzi\”. Otrzymujemy w niej niezwykle zajmujące lekcje fizyki, których nie musimy przyjmować na wiarę – możemy je sprawdzić, przetestować, odtworzyć w praktyce. Nie ma to jak samemu dowieść słuszności – lub błędu – w rozumowaniu Newtona.