Osobie rzetelnie i logicznie rozumiejącej powinien zawsze, we wszystkich rodzajach analiz i decyzji, towarzyszyć pewien stopień wątpliwości, rozwagi i skromności. David Hume
O mały włos a nie zdecydowałabym się na spotkanie z książką, a byłby to duży błąd z mojej perspektywy zainteresowań. Okładka sugerowała zwykły poradnik, jakich ostanio wydano mnóstwo, o wywieraniu wpływu na osoby i grupy. Zawartość jednak odkryła znacznie ambitniejsze treści i przekazy. Komfortowo czułam się w akademickim stylu pisania, chętnie przyswajałam i obracałam się w naukowym żargonie, doceniłam logiczny podział przedstawianej wiedzy i przejrzyste dochodzenie do konkluzji. Każdy rozdział, w postaci lekcji czy też wykładów, przebiegał według utartego schematu. Najpierw przywołanie przykładu, który obrazował poruszane zagadnienie, następnie omawianie w mini segmentach, a na końcu konkluzje i wnioski. Szybko wbiłam się w konkretną narrację, doceniłam szczegółowość omówienia aspektów głównych i towarzyszących. Cieszyła mnie atrakcyjność i adekwatność studiów przypadków. Miałam poczucie, że faktycznie wiele wnoszę do znajomości szeroko rozumianych technik unikania manipulacją informacjami. Wnikałam w analizę sposobu myślenia pracowników tajnych służb wywiadu. David Omand sugerował, że publikacja jest w pewnym stopniu podręcznikiem logicznego myślenia, i trzeba przyznać, że całkiem nieźle go napisał. Zaprezentował przeniesione myślenie szpiegów do codziennych dziedzin życia każdego z nas, osobistych, zawodowych i światopoglądowych.
Wobec powszechnej cyfryzacji już nie tyle chodzi o brak informacji, co o ich nadmiar. Aby wyłuskać naprawdę wartościowe trzeba przebijać się przez stosy zupełnie niepotrzebnych, miałkich i trywialnych, często zafałszowanych, zniekształconych i dezinformujących, a przy tym działać pod presją czasu. Autor podkreślał, że w dobie wyjątkowej powszechności środków zapisu informacji i błyskawicznym dostępie do nich, jeszcze więcej zależy od postawienia na niezależność i otwartość umysłów. Sceptyczne i krytyczne myślenie, porządkowanie, odróżnianie i ocenianie tego, co wiemy od tego, czego nie wiemy, albo co nam się wydaje, że wiemy. Ważnym jest sprawdzanie alternatywnych wyjaśnień, odrzucanie własnych odczuć i uprzedzeń. Dokonywanie wyborów wspartych chłodną kalkulacją, przewidywanie niespodziewanego. Rzetelność prowadzi do zmniejszenia ignorancji, czerpania wiedzy z doświadczeń, sukcesów i porażek. Zajmująco wchodziło się w szczegółowe i obrazowe omówienie czterech stopni myślenia – świadomość sytuacyjna, wyjaśnienie, ocena sytuacyjna i wnioski strategiczne. Omand oprowadzał po trzeźwości myślenia, kontroli własnego rozumowania, unikania błędów interpretacyjnych, kształtowania relacji i tworzenia trwałych związków. Dużo uwagi poświęcił zagrożeniom płynącym z cyfrowego świata. Formuje on realny świat, ale nie powinniśmy ślepo podążać za gotowymi wyjaśnieniami i opiniami, a wypracowywać własne i niezależne. Unikać pułapek interpretacyjnych i manipulacyjnych.
Izabela Pycio
