Spodziewałam się po tej książce wiele. Jako mieszkanka Koszalina, rodowita Kociewianka, jestem mocno związana z historiami odzyskania Pomorza dla Polski. To się właściwie chłonie w wielu rodzinnych opowieściach o dziejach dawnych. Tak jak niejedna rodzina pomorska miała dziadka w Wermahcie, tak po wyzwoleniu niejedna wioska przyjęła rodzinę zza Buga. O Ziemiach Odzyskanych, zwanych kolokwialnie Dzikim Zachodem, nawet nie wspomnę. Tu każdy jest skądś, a nie stąd.
„Odrzania”, jak nazwa wskazywałaby, powinna właśnie o tych terenach mówić. Okazuje się jednak, że według autora to kraina obejmuje m.in. Wrocław i Szczecin, ale też Elbląg. Obejmuje wszystko, co kiedyś było niemieckie. Jakby to był wyznacznik na tyle łączący te tereny, że można je ze sobą zrównać. Dla mnie każdy z terenów jest na tyle różny, że nie można ich ze sobą łączyć w jedną całość. To jakby powiedzieć, że dwoje ludzi jest ze sobą podobnych, bo oddycha.
Autor sporo miejsca w książce przeznacza na podróży po miastach tego sztucznie przezeń wykreowanego regionu. Zwraca uwagę na historię, ale i na współczesność. Wreszcie zauważa, że Odra zawsze, wtedy i dziś, stanowiła ważny element Odrzanii. Z tym też absolutnie się nie zgadzam, bo jaki wpływ ma Odra na Koszalin, Gdańsk czy Elbląg?
Historia stworzyła jednak pewien rodzaj tożsamości ludności tych terenów. Terenów, gdzie dalej słyszy się, by nie remontować starego domu, bo przyjdzie ich przedwojenny właściciel i nieruchomość odbierze.
Pomiędzy wywodami i filozofowaniem Rokity znalazło się miejsce na krótkie wywiady, głównie z historykami zajmującymi się ziemiami odzyskanymi. Są na tyle krótkie, że jedynie w bardzo pobieżny sposób traktują temat tożsamości czy polskości mieszkańców Odrzani.
Dla kogo właściwie jest „Odrzania”? Dla tych, którzy niewiele wiedzą o Ziemiach Odzyskanych. I tylko dla nich, bo temat jest może i w gawędziarski sposób opowiedziany, z ciekawą manierą, ale bardzo powierzchownie. Ja spodziewałam się więcej.
Monika Kilijańska
Autor: Zbigniew Rokita
Tytuł: Odrzania. Podróż po Ziemiach Odzyskanych
Wydawnictwo: Znak Literanova
Wydanie: I
Data wydania: 2023-10-16
Kategoria: historia
ISBN: 9788324096473
Liczba stron: 320
