Matematyka to jeden z najbardziej znienawidzonych przedmiotów szkolnych. Zapewne głównie z powodu nauczania, które bardziej zawiłe i abstrakcyjne zagadnienia przekazuje w sposób niezrozumiały i powierzchowny – a trudno fascynować się wiedzą, której się nie pojmuje, którą wykuwa się jedynie schematycznie na pamięć. Tu naprzeciw problemom uczniów wychodzą Ian Steward i David Tall ze swoją książką \”Podstawy matematyki\”. Autorzy podjęli się ambitnego zadania otwierania umysłów adeptom matematyki i pomagania im w wyrobieniu w sobie abstrakcyjnego myślenia matematycznego. Innymi słowy chcą pomóc im przejść od matematyki praktycznej, namacalnej w codziennym życiu, do poziomu wyższego – do matematyki teoretycznej, w której wyobrażenie wykracza poza empiryczne poznanie.
Początkowo rzecz wydawała mi się nierealna – bo jakże tak nagiąć umysł do innego myślenia? Niemniej autorzy zdają się posiadać całkiem wydatny zmysł pedagogiczny i podjęli się swego zadania licząc na czynny udział czytelników w całym przedsięwzięciu – otóż oczekują od nich myślenia, kontrolowanego za pomocą ćwiczeń. Tu należy zaznaczyć, że poziom trudności materiału jest różny. Pierwsze rozdziały są najbardziej przystępne i stanowią podwalinę dalszych rozważań zawartych w książce – choć i same w sobie niosą kluczową wiedzę choćby o metodyce nauczania i uczenia się, pojmowania matematyki. Na przykład sposobów wprowadzania elementarnych zagadnień matematycznych i ich rozumienia przez dzieci.
Dalsze części \”Podstaw matematyki\” są już bardziej zaangażowanymi wykładami. Tu objaśnienie znajdują kolejne zagadnienia matematyczne, czasem bardzo złożone – jednak w zupełnie odmienny sposób niż ten, do jakiego przyzwyczaiły nas regularne lekcje. Otóż wyjaśnia się odwieczna zagadka \”po co to komu\”. Zatem mamy tu możliwie prosto przedstawione zagadnienia między innymi z zakresu teorii mnogości i teorii liczb. Pojęć i zagadnień w książce jest całkiem sporo i – choć nie mam zastrzeżeń do żadnego z rozdziałów – osobiście za szczególnie przydatną i udaną uważam w książce część dotyczącą metod dowodzenia – niezwykle praktyczna.
\”Podstawy matematyki\” to książka przystępna. Autorzy pochylają się nad swoimi \”uczniami\” wprowadzając zagadnienia w sposób zrozumiały, prosty i ciekawy. Ciekawy, gdyż przede wszystkim Ian Steward i David Tall zdają się traktować matematykę jako coś absolutnie fascynującego i służącego do zabawy – i jako taką ją przedstawiają. Owszem, poniekąd jest to podręcznik i wymaga od czytelników pewnego zaangażowania w roztrząsane zagadnienia, jednak długo by szukać równie przyjaznego i zrozumiałego wprowadzenia tematu w tego typu publikacjach. Śmiem twierdzić, że niemal każdy przy odrobinie dobrej woli za pomocą tej książki pojmie pewne zagadnienia matematyczne w sposób znacznie szerszy – i zdecydowanie szybciej – niż na niejednym tradycyjnym wykładzie.
Książkę powinni przeczytać nie tylko uczniowie i studenci oczekujący pomocy w matematycznych rozterkach, ale również nauczyciele – wbrew pozorom nie tylko akademiccy. Pedagodzy zajmujący się nauczaniem początkowym mają tu bowiem okazję prześledzić jak podwaliny kładzione przez nich pod naukę matematyki, mogą w przyszłości przysłużyć się – bądź nie – w dalszym zgłębianiu przedmiotu przez ich uczniów. A cała reszta zainteresowanych może ten proces popraktykować na sobie. Polecam.
Iwona Ladzińska
