\”Języki zwierząt\” to tytuł książki napisanej przez Evę Meijer, która w tym niesamowitym, niezwykle wartościowym utworze, postanowiła przybliżyć czytelnikom znaczenie istnienia zwierząt i wytworzone przez nich sposoby komunikacji, których nadal nie potrafimy jednoznacznie określić. Pełna rzetelnej wiedzy, różnorodna i interesująca – tak mogłabym określić to dzieło. W siedmiu rozdziałach, podzielonych dodatkowo na krótkie fragmenty, autorka zabiera nas w przygodę mającą na celu przybliżenie badań nad językiem zwierząt, nurtów filozoficznych i sytuacji, których celem jest oddanie praw zwierzętom i zrozumienie ich znaczenia w dzisiejszym świecie, gdzie niestety, nadal traktowane są przedmiotowo.
Czego możecie się spodziewać po tej książce? Przede wszystkim fantastycznej przygody i poznawania wielu aspektów, faktów oraz przemyśleń, które skłonią was do refleksji nad naszymi mniejszymi braćmi. Przeznaczona jest bardziej dla starszych czytelników ze względu na specjalistyczny język stosowany przez autorkę i różnorodność tematów, które w późniejszych rozdziałach zaczynają się przeplatać.
W rozdziale pierwszym ,,Mówienie językiem ludzi? autorka porusza temat prób nauczenia ludzkiej mowy zwierząt, przedstawiając wyniki badań prowadzonych od kilkudziesięciu lat przez naukowców w warunkach domowych (i przystosowywaniu do nich zwierząt), jak i laboratoryjnych. Okazuje się, że żako Alex znał ponad 100 słów, używając ich do wpływania na zachowania ludzi znajdujących się obok niego, jak i żartowania, a delfin Peter, który wykazywał zainteresowanie anatomią swojej opiekunki i starał się wypowiadać jej imię. Znaczenie języka i sposób jego pojmowania stanowi sentencję tej części. Autorka powołując się na badania oraz różne filozofie, porusza temat pomijanych praw zwierząt oraz sposoby ich komunikacji.
\”Żyjący świat\” będący rozdziałem drugim książki Evy Meijer skupia się na typach komunikacji zaobserwowanych u różnych gatunków. Autorka opisuje znaczenie krzyków alarmowych piesków preriowych, które wykształciły dużą liczbę zaawansowanych okrzyków, sygnały wydawane przez psy w trakcie powitania z przedstawicielami czworonożnych, nadawanie imion papugom przez ich rodziców czy altruizm zwierzęcy. Porusza również temat transmisji kulturowej u zwierząt oraz różnicy między komunikacją a językiem. Pani Meijer przybliża czytelnikom znaczenie sygnałów dla zwierząt i pozwala zrozumieć, w jaki sposób się komunikują.
Trzecia część zatytułowana \”Zwierzęta domowe\” opowiada, jak nazwa wskazuje, o naszych najbliższych pupilach, które towarzyszą człowiekowi w drodze życia. Autorka skupia się na przedstawieniu różnorodności znaków wydawanych przez zwierzęta oraz intelekcie, który dopiero odkrywamy. Suczka Border Collie Chaser nauczyła się nazw tysięcy przedmiotów oraz dedukować. Wskazując na znaczenie gry językowej w porozumiewaniu się pomiędzy ludźmi a zwierzętami, Eva Meijer skłania do refleksji nad więzią, która wytwarza pomiędzy naczelnymi a innymi gatunkami. Dużą wagę przykłada do kontekstu społecznego oraz oddziaływania zwierząt nad otoczenie. Autorka przedstawia również proces udomowienia oraz jego znaczenia nad kształtowaniem wspólnego języka z braćmi mniejszymi.
Czwarty rozdział \”Sprytny Hans i myślenie ciałem\” rozpoczyna się przedstawieniem postaci konia Hansa, który urodził się w Niemczech pod koniec XIX wieku. W celu sprawdzenia, czy jego właściciel nie oszukuje publiczności, przed którą występował koń i jego zdolności matematycznych, powołano komisję. Autorka skupia się w tej części na zachowaniu zwierząt, ich intelekcie i dopasowywaniu się do otoczenia. Przedstawia nurty filozoficzne podejmujące temat rozumu u zwierząt jak fenomenologia czy Chomsky\’ego. Opisuje badania etolożki Barbary Smuts, która porzuciła życie w ludzkim świecie i dołączyła do stada pawianów, aby zrozumieć ich zachowanie.
\”Struktura, gramatyka i odczytywanie\” skupia się na systematyce języka zwierząt. Autorka przybliża proces gramatyki stosowanej przez ośmiornice i stosowanych przez nie sygnałów porównywanych przez naukowców do czasowników, rzeczowników, przysłówków i przymiotników. Zadziwiające, prawda? Pani Meijer porusza również temat tańca pszczół będącego istnym drogowskazem czy wyrażaniem poglądów przez robotnice na obradach. Powołując się na poglądy filozoficzne wygłaszane przez Wittgensteina, skłania do refleksji nad językiem.
Rozdział szósty \”Metakomunikacja: od zabawy do sprawiedliwości\” omawia zagadnienie empatii i moralności u zwierząt. Autorka powołując się na badania etologów, prezentuje te pojęcia, wydawać by się mogło stricte ludzkie, w odniesieniu do innych gatunków, poprzez zaproszenia do zabawy innych psów, aż do ratowania nurków przez delfiny czy dzieci przez goryle. Przybliża pojęcie altruizmy zwierzęcego objawiające się we współodczuwaniu i trosce o swoich pobratymców. Okazuje się, że badania jednoznacznie określają, że moralność, poczucie niesprawiedliwości istnieją w zwierzęcym świecie, często podobne do zachowania ludzkiego.
Ostatnia część zatytułowana \”Powinniśmy rozmawiać ze zwierzętami\” porusza temat porozumiewania się ze zwierzętami w aspekcie politycznym, czyli wypracowanej współpracy i traktowaniu ich jako odrębne społeczności, ale posiadające prawa i mogące decydować o swoich potrzebach i pragnieniach. Autorka porusza temat rosyjskich bezpańskich psów jeżdżących metrem, które zacierają granice między tym, co ludzkie, a tym, co zwierzęce. Porównuje ich działanie do protestu przeciwko niesprawiedliwości. Eva Meijer oddaje głos zwierzętom, który utraciły na przestrzeni wieków, a który im przysługuje.
\”Języki zwierząt\” to książka stworzona dla wielbicieli zwierząt, odkrywców oraz sceptyków. Autorka w rzetelny i interesujący sposób przedstawia badania nad językiem, nurty filozoficzne czy określone gatunki zwierząt i ich oddziaływanie na otoczenie. Najważniejszą lekcją płynącą z tego tytułu są prawa zwierząt, które powinny być przestrzegane. Edukowanie społeczeństwa w tym zakresie, jak robi to Eva Meijer, jest niezwykle ważne w dzisiejszym świecie. Brakuje nam rzetelnych informacji, a stosunek do zwierząt nadal pozostawia wiele do życzenia. \”Języki zwierząt\” skłaniają do refleksji i pozwalają lepiej zrozumieć otaczający nas świat. Jeżeli sięgniecie po tę pozycję, do czego serdecznie zachęcam, nie pozostaniecie obojętni po zapoznaniu się z jej treścią. Odkryjecie i lepiej zrozumiecie zwierzęta i zacznie zwracać uwagę na aspekty, o których wcześniej prawdopodobnie nie pomyśleliście. Polecam!
Klaudia Aleksandra Grabowska
