Siostra wirtuoza

Agnieszka Lis to autorka o ugruntowanej już pozycji na polskim rynku wydawniczym. Jej styl charakteryzuje lekkość pióra i ciekawe podejście do poruszanych tematów. Na pozór błahe historie nabierają głębi i pokazują złożoność ludzkich historii.

Sięgając po “Siostrę wirtuoza”, liczyłam na ciekawą lekturę z wątkiem biograficznym. Czy to był dobry wybór?

Antonina jest starszą siostrą Ignacego Paderewskiego. Od urodzin braciszka narzuca sobie rolę dobrej siostry i pozostaje jej wierna do końca. Z należną kobietom tego czasu uległością pozwala, by to brak rozwinął skrzydła i kształcił swoje umiejętności muzyczne, choć prawdopodobnie oboje byli równie utalentowani. To jednak Ignacemu przypada rola wielkiego wirtuoza, bożyszcza tłumów i męża stanu, podczas gdy rolą Antoniny pozostaje być żoną, matką i niespełnioną artystką.

Wydawać by się mogło, że powieść “Siostra wirtuoza” powinna opowiadać o losach Antoniny, ale ona jest tu jedynie narratorką, wspominającą życie i twórczość swojego wielkiego brata. Początkowo przygląda się karierze Ignacego z daleka, prowadząc skromne życie u boku starszego i chyba niekochanego męża, nie poświęca zresztą wiele miejsca na wspomnienia swojego małżeństwa i krótkiego macierzyństwa oraz opieki nad pasierbami. Tak, jakby jej własne życie, a nawet cierpienie po śmierci ukochanego jedynaka było nieważne w porównaniu z tym, co czuje i przeżywa sławny brat.

Dzięki opowieści Antoniny poznajemy wiele ciekawostek z osiemdziesięcioletniego życia Ignacego Paderewskiego. Dowiadujemy się, jak ćwiczył, jak koncertował, co go interesowało. Czy jednak możemy powiedzieć, że to pełny portret?

Zdecydowanie nie! Paderewskiego widzimy oczyma zapatrzonej w niego siostry. W jej narracji Ignacy został pozbawiony wad, jest idealny, wprost boski. Co innego ludzie, którzy go otaczają! Ich narratorka charakteryzuje z pełnym krytycyzmem, wytykając najmniejsze uchybienie w stosunku do genialnego Polaka.

Przyznaję, że rozczarowała mnie ta powieść, bo choć przyniosła ogrom wiedzy o Paderewskim i jego życiu, to sposób kreacji świata przedstawionego mnie drażnił. Ciągłe utyskiwania Antoniny, obarczanie winą za swoje nijakie życie wszystkich dookoła, denerwowały mnie. Z jednej strony podkreślała, że gdyby nie urodziła się kobietą, jej życie potoczyło się inaczej, z drugiej ganiła kobiety, które potrafiły wybić się na niezależność w myśleniu i decyzjach. Nie tolerowała drugiej żony Ignacego, pewnie z zazdrości o miłość i troskę, jaką otaczał swoją ukochaną Paderewski, ale także dlatego, że to Helena wieloletnimi staraniami podbijała serce Ignacego. Kobieta śmiała mieć własne zdanie, uczucia, którym podporządkowała życie i osiągnęła cel: miłość Paderewskiego. Właśnie tego nie zrobiła Antonina. Nie walczyła o swoje, czuła się pomijana i lekceważona, a przecież nie było jej stać na odważne decyzje.

Nie polubiłam tej bohaterki i narratorki, a książka trochę mnie zmęczyła. Zupełnie inne miałam oczekiwania.

Jedno jednak trzeba autorce przyznać: ciekawie pokazała życie w Europie i Ameryce na przełomie XIX i XX w. a w papierowe postaci historyczne tchnęła życie. Jednocześnie pokazała, jak nierówne szanse mają w świecie mężczyźni i kobiety, bo choć od czasów Antoniny minęło 100 lat, to nadal wiele dziewczynek wychowywanych jest na istoty uległe, którym nie wypada robić wielu rzeczy, dostępnych tylko chłopcom.

Autor: Agnieszka Lis
Tytuł: Siostra wirtuoza
Wydawnictwo: Skarpa Warszawska
Wydanie: pierwsze
Data wydania: 2023-01-11
Kategoria: powieść historyczna
ISBN: 9788383290195
Liczba stron: 365