W dzisiejszych czasach trudno
znaleźć postać, która swoim postępowaniem i dokonaniami przykułaby uwagę
młodych ludzi na chwilę dłużej, tak by z uwagą o niej słuchali, zadawali
pytania, były w tej dyskusji poważni. Oskar Schindler jest taką osobą. Bez względu
na to, czy o nim rozmawiamy, czy oglądamy film, nie ma w klasie osoby, która
nie byłaby zainteresowana tematem. Dlatego gdy nadarzyła się okazja
przeczytania książki o nim, nie wahałam się ani chwili.
Oskar Schindler to postać
kontrowersyjna i niejednoznaczna.
Człowiek interesu,
przedsiębiorca i dusza towarzystwa.
Członek partii nazistowskiej i
Abwehry.
Miłośnik kobiet, dobrych
trunków i cygar.
Niemiec, który ryzykując życiem
i majątkiem, uratował przed zagładą około 1200 Żydów.
Sprawiedliwy wśród Narodów
Świata.
Praca nad niniejszą biografią
zajęła Dawidowi M. Crowe 7 długich lat, w trakcie których odbył wiele podróży,
rozmawiał z wieloma ludźmi, przeczytał i przejrzał masę zdjęć i
dokumentów.
Początkowo opierał się głównie
na książce Thomasa Keneally\’ego Arka Schindlera oraz na głośnym i genialnym
filmie Stevena Spielberga Lista Schindlera. Horyzonty badawcze autora
poszerzyły się znacznie, gdy odkryto duży zbiór prywatnych dokumentów i listów
Schindlera, co nie tylko wydłużyło czas pisania książki, ale też rzuciło
światło na nowe fakty z życia tego interesującego człowieka. Bardzo pomocne
pisarzowi okazały się zwłaszcza trzy osoby. Jedną z nich był Sol Urbach, jeden
z \”Żydów Schindlera. Pracował on w fabryce Emalia i Brunnlitz i bardzo
dobrze znał Schindlera. Dwie pozostałe osoby to Chris i Tina Staechrowie. Lista
ta jest jednak o wiele dłuższa, gdyż wielu Żydów, którzy mieli s Schindlerem
styczność chciało się podzielić swoimi wspomnieniami i wrażeniami.
Moim zdaniem relacje żyjących
świadków i rozmowy z nimi mają zarówno dobre, jak i złe strony. Naoczne relacje
i wspomnienia znacznie wzbogacają literacki portret Schindlera. Z drugiej,
znacznie wydłuża to pracę i popycha do kolejnych poszukiwań, bo wśród wielu
interesy i zachowanie Schindlera wzbudzały kontrowersje, które wypłynęły
zwłaszcza w momencie przyznawania Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Nic
dziwnego, bo w końcu ilu ludzi, tyle opinii i obrazów danej osoby.
Niniejsze wydanie robi
wrażenie nie tylko okładką i swoją opasłością. Książka składa się z 15
rozdziałów.
Rozpoczyna się rozdziałem
opisującym wczesne lata dziecięce Oskara i jego młodość aż do wybuchu II wojny
światowej.
Kolejne rozdziały opisują
interesy Schindlera w Krakowie, znajomość Amonem Goth oraz stopniowe
tworzenie się mitu Schindlera, w którego podstaw legła owa słynna lista. Ale na
tym nie koniec.
Dalsze rozdziały opisują losy
Schindlera w Niemczech i Argentynie, jego kłopoty finansowe oraz zmierzch jego
życia.
Całość zakończona jest
rozdziałem zatytułowanym Refleksja, w który autor, bez zbędnego
psychologizowania stawia kilka własnych tez.
Książka zawiera także
kilkanaście zdjęć archiwalnych, bogaty indeks nazw i nazwisk oraz wykaz
skrótów.
Książka Dawida M. Crowe jest
niezwykle rzetelnie napisaną i wartościową pozycją i może ją przeczytać
każdy, kto choć trochę interesuje się tymi strasznymi czasami, w których dwa
ludzkie życia stawiane na szali, wcale nie były równorzędne. Będzie to nie
tylko wspaniałe uzupełnienie wiedzy uzyskanej podczas seansu filmu, ale też
wiele rzeczy i faktów pozwoli usystematyzować lub spojrzeć na nie z innej
strony.
Polecam.
Edyta Krzysztoń
