Jane Goodall dała się poznać przede wszystkim jako zapalona badaczka afrykańskich szympansów. Tymczasem jest ona przyrodniczką o szerszych zainteresowaniach, co udowodniła w 2014 roku wydając książkę o roślinach. Dziełko jest całkiem obszerne i świadczy o dużym zaangażowaniu autorki w poznawanie i ochronę światowej flory. W Polsce książka ukazała się nakładem wydawnictwa Marginesy pod tytułem \”Mądrość i cuda świata roślin\”. Pierwsze wydanie rozeszło się jak świeże bułeczki, więc wydawnictwo pokusiło się o wydanie drugie – tym razem w twardej, atrakcyjniejszej oprawie.
Autorka do zagadnienia podeszła holistycznie – ujęła w swojej książce ogrom zagadnień stanowiących niejako przekrój wiedzy florystycznej i ekologicznej. Pisze tu bowiem zarówno o poszczególnych częściach budowy morfologicznej roślin, ich gatunkach, jak i całych ekosystemach takich jak lasy, ogrody czy niewielkie skwerki miejsce tworzone przez ?partyzantów? drobnych spłachetkach ziemi między ulicami i budynkami wielkich miast. Przybliża też sylwetki znanych botaników z przeszłości, ich odkrycia, metody działań, trudności jakie napotykali i znaczenie ich pracy. Wszystko to niby posegregowane w drobnych punktach, jednak składające się w zrozumiałą, celową całość. Swoje postulaty – bo idee i cele jakie chce osiągnąć swoją publikacją są wyraźne – ubrała w całkiem lekką i ciekawą opowieść pełną ciekawostek o niezwykłych zdolnościach roślin do komunikacji, przetrwania i oczyszczania gleby; opisów niezwykłych zjawisk i inicjatyw podejmowanych na rzecz środowiska na całym świecie. Bo to właśnie duch ekologii unosi się nad całą książką. Troska o ginące gatunki, zmniejszające się tereny leśne, zmiany klimatyczne, rośliny genetycznie modyfikowane czy nawet odchodzące w niepamięć tradycje związane ze światem roślin – to główne myśli przyświecające książce. Nieustannie autorka przypomina nam też, jak bardzo zależni jesteśmy od roślin.
Opowieść Jane Goodall o świecie roślin jest przyjemną lekturą, choć nie zawsze traktuje o radosnych sprawach. To uroczy, pełen pasji traktat ekologiczny przepełniony miłością do natury. Co prawda autorka nie pisze tak poetycko o storczykach jak Maurice Maeterlinck a jej krótki rozdział o cudownej sile nasion nie dorównuje dziełu Thora Hansona, niemniej \”Mądrość i cuda świata roślin\” mają na celu spełnienie nieco innej misji. Nie przedstawiają kompletnej wiedzy o czymkolwiek – a ukazują niezwykłość roślin w ogólnym zarysie i w ich najbardziej spektakularnych przejawach, by tym skuteczniej apelować o litość i ratunek dla środowiska. Co więcej, autorka ma na ów ratunek gotowe sposoby podparte badaniami naukowymi i własnymi obserwacjami.
Jane Goodall jest idealistką, zaangażowaną ekolożką i filozofką natury. O świecie przyrody rozprawia tonem natchnionym i pełnym uczucia. Często odnosi się do osobistych doświadczeń, do poznanych ludzi o podobnych odczuciach i ideałach, o kulcie natury wciąż żyjącym w społecznościach pielęgnujących swoje pradawne tradycje. Jedność człowieka z przyrodą jest w jej tekście nieomal myślą przewodnią i tu można przymrużyć oko – wszak nie każdemu takie uczucia się udzielają a sprawdzić ich autentyczności raczej się nie da – jednak fakty podawane tu oparte są na badaniach wielu pokoleń, wiedzy podręcznikowej i praktycznej oraz autorytetach kompetentnych biologów. Jane Goodall ma w sobie głębokie pragnienie naprawiania świata u jego korzeni. Czy jest to naiwne i egzaltowane, czy też doskonale wie co robi – nie podejmuję się rozstrzygnięcia. Z pewnością mogę stwierdzić, że ma ogromną wiedzę, dużo dobrych chęci i życzliwości dla świata. I tym wszystkim dzieli się w tej książce.
Iwona Ladzińska
